“Seletijenski šiljci” kulturni fenomen star 35 000 godina
Velike migracije stanovništva nisu samo moderna pojava, već su se dešavale i u vreme paleolita, pokazuju arheološka istraživanja. Nalazi otkriveni u pećinama centralne Srbije, u Jerininoj pećini u blizini Batočine i u pećini Risovača kod Aranđelovca, potvrđuju tezu da su se paleolitski lovci selili iz ruskih stepa na istoku Evrope, ka srednjem Podunavlju i Balkanskom poluostrvu, sve do planinskih masiva Alpa na zapadu.
O toj seobi paleolitskog čoveka, ali i tadašnje flore i faune, govore brojni fosilni ostaci džinovskih stepskih biljojeda i malobrojni očuvani ostaci ljudi i njihovih tvorevina. Bilo je to vreme poslednjeg ledenog doba koje je trajalo do deset hiljada godina pre nove ere i delilo se na više perioda hladne i toplije klime (glacijacije i interglacijacije).
U vreme poslednje glacijacije, pre oko 35 000 godina, iz ruskih istočnoevropskih stepa u srednju Evropu dopiru migracije faune i flore a sa njima i paleolitski lovci i njihovo glavno oružje, listoliki kameni šiljci koje su stavljali na vrhove kopalja. Ovi šiljci u obliku lovorovog lista, čija je jedna strana potpuno obrađena kao i oružja iz starijeg paleolita, a druga okresana samo duž ivica, u Srbiji su za sada pronađeni samo u dve pećine, Jerininoj i Risovačkoj. U Rusiji otkriveni su u dolinama reka Don, Kuban i Ile, na Krimu u pećini Kijik-Kobi, u Poljskoj u Ojcovi, u Mađarskoj u pećinama Tata i Seleta i u Bugarskoj u pećinama Bačka-Kiro i Malkata pešćera. Po pećini Seleta u Mađarskoj, gde su pronađeni u velikom broju, nazvani su “Seletijenski šiljci”. Paleolitski lovci njima su lovili krupne stepske biljojede poput džinovskog jelena, mamuta i bizona, ali i pećinskog lava i medveđa.
Dr Branko Gavela u knjizi “Paleolit Srbije” ističe da su seletijenski šiljci pojava od velikog naučnog značaja, jer se u epohi srednjeg paleolita javljaju samo na određenom području, a zatim prestaje njihova primena sve do pojave “solitrejskih šiljaka” koji su deset hiljada godina mlađi.
Ovaj poznati arheolog ističe da naučnici u Evropi imaju različita mišljenja i teze o pojavi ovih šiljaka, a jedno od još uvek otvorenih pitanja je, da li su oni samo jedan varijetet musterijanske civilizacije ili je reč o sasvim novoj civilizaciji na pomenutom prostoru.
Dr Gavela zaključuje da svakako predstavljaju kulturni fenomen srednjeg paleolita koji je nastao kao rezultat prilagođavanja paleolitskih lovaca na biološke i klimatske promene koje se dešavaju u njihovom okruženju i da taj fenomen još uvek treba istraživati.
Projekat je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije- Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
